Cân bằng sinh thái là trạng thái ổn định tự nhiên của hệ sinh thái, hướng tới sự thích nghi cao nhất với điều kiện sống. Trong một hệ sinh thái luôn tồn tại mối quan hệ nhân quả giữa tính ổn định và tính phong phú về tình trạng, về chủng loại trong thành phần của hệ sinh thái với tính cân bằng của hệ sinh thái. Hệ sinh thái càng trưởng thành thì cân bằng môi trường càng lớn.

Sức khỏe của hệ sinh thái phụ thuộc vào sự cân bằng tinh tế giữa tất cả các thành phần sinh vật và môi trường trong hệ sinh thái. Khi có một tác nhân nào đó của môi trường bên ngoài tác động tới bất kỳ một thành phần nào đó của hệ sinh thái làm xáo trộn sự cân bằng, hệ sinh thái và tất cả các thành phần của nó sẽ bị ảnh hưởng và biến đổi. Những điều tự nhiên có thể làm xáo trộn hệ sinh thái bao gồm biến đổi khí hậu và thiên tai. Các hoạt động của con người có thể làm xáo trộn hệ sinh thái bao gồm ô nhiễm và giải phóng mặt bằng cho các trang trại hoặc xây dựng.

Con người cũng chịu trách nhiệm cho nhiều loài xâm lấn. Một loài xâm lấn là một sinh vật sống lây lan qua một hệ sinh thái nơi nó không tồn tại trước đây. Các loài xâm lấn có thể ảnh hưởng, đe dọa thực vật và động vật ban đầu tạo nên hệ sinh thái. 

Ví dụ, Trăn Miến Điện được đưa đến Florida làm thú cưng. Một số con trăn đã trốn thoát và bắt đầu sinh sản và phát triển trong tự nhiên. Kỹ năng săn bắn của nó đã làm giảm số lượng gỗ và cò (là những động, thực vật ban đầu tạo nên hệ sinh thái) trong khu vực.

Cân bằng sinh thái được tạo ra bởi chính bản thân hệ và chỉ tồn tại được khi các điều kiện tồn tại và phát triển của từng thành phần trong hệ được đảm bảo và tương đối ổn định. Chính vì vậy Con người cần phải hiểu rõ các hệ sinh thái và cân nhắc kỹ trước khi tác động lên một thành phần nào đó của hệ, để không gây suy thoái, mất cân bằng cho hệ sinh thái.