Hệ sinh thái hoạt động như thế nào?

Xe của bạn đã bao giờ bị hỏng ở bên đường chưa? Thông thường, một chiếc xe bị hỏng vì một bộ phận trong xe bị hỏng. Có rất nhiều bộ phận để một chiếc xe có thể hoạt động. Một bugi đốt cháy nhiên liệu, bánh xe di chuyển xe về phía trước và bộ tản nhiệt làm mát động cơ. Để một chiếc xe hoạt động trơn tru, tất cả các bộ phận cần phải còn nguyên vẹn và trong tình trạng tốt, phối hợp với nhau. Giống như một chiếc xe hơi, các loài sống trong một hệ sinh thái đóng một phần quan trọng trong việc giữ cho một hệ sinh thái hoạt động trơn tru. Nếu một loài bị mất, toàn bộ hệ sinh thái có thể bị biến đổi, thay đổi.

Hệ sinh thái: Được tổ chức trong trạng thái cân bằng, nơi các loài cùng tồn tại với các loài khác. Nếu một cái gì đó xảy ra trong một hệ sinh thái, nó có thể chuyển từ trạng thái cân bằng sang trạng thái mất cân bằng. 

Mất cân bằng sinh thái: Là khi sự xáo trộn tự nhiên hoặc do con người gây ra phá vỡ sự cân bằng tự nhiên của một hệ sinh thái. Một sự xáo trộn hoặc bất kỳ thay đổi nào gây ra sự gián đoạn trong sự cân bằng của một hệ sinh thái.

Ví dụ về sự xáo trộn tự nhiên là:

+ Các vụ phun trào núi lửa

+ Lũ lụt

+ Cháy rừng

Ví dụ về các xáo trộn do con người gây ra là:

+ Sự ra đời của một loài mới

+ Khai thác rừng

+ Sự ô nhiễm

+ Phát triển quá mức của một loài

Sau khi xáo trộn xảy ra, một hệ sinh thái có thể phục hồi trở lại trạng thái cân bằng. Nhưng nếu một hệ sinh thái có sự xáo trộn nghiêm trọng hoặc liên tục có những xáo trộn mới, nó có thể không bao giờ phục hồi trở lại trạng thái cân bằng sinh thái.

Một vài ví dụ điển hình về mất cân bằng sinh thái:

Dây thường xuân

Hãy xem xét một số ví dụ. Đây là một sự xáo trộn do con người gây ra: Bạn có biết một loài thực vật đã xâm chiếm Hoa Kỳ? Loài cây này được gọi là dây thường xuân.

Dây thường xuân có nguồn gốc từ châu Âu, cây thường xuân được những người định cư ở Mỹ trồng trong vườn. Rời xa các kẻ thù, cây thường xuân phát triển quá mức và xâm lấn nhiều khu rừng. Hiện nay, hơn một thế kỷ sau, cây thường xuân đã vượt khỏi tầm kiểm soát gây ra tình trạng mất cân bằng sinh thái trong nhiều hệ sinh thái rừng. Nó nhanh chóng bò lên sàn rừng giết chết thực vật bản địa. Mất thực vật có nghĩa là ít thức ăn có sẵn cho động vật có vú, có thể khiến quần thể của động vật giảm xuống. Hơn nữa, cây thường xuân leo lên những cây nặng làm chúng ngã xuống. Mất cây có nghĩa là mất chỗ làm tổ cho chim, bò sát… Từ đó gây mất cân bằng sinh thái.

Cá hồi

Hãy nhìn vào một ví dụ khác. Bạn có biết rằng cá hồi có một kho báu được giấu trong các mô của chúng không? Sinh ra tại môi trường nước ngọt, cá hồi di cư hàng trăm dặm về phía đại dương. Trong đại dương, cá hồi trưởng thành ăn các sinh vật có trong đại dương. Khi chúng béo hơn, chúng lưu trữ một kho báu chứa đầy chất dinh dưỡng trong các mô của mình. Cá hồi mang kho báu dinh dưỡng đại dương này trở lại nước ngọt để đẻ trứng. Chúng chết ngay sau đó. Kho báu các chất dinh dưỡng được lưu trữ bên trong xác của chúng được giải phóng sau khi phân hủy. Kho tàng dinh dưỡng này nhanh chóng bị cây cối hấp thụ. Các chất dinh dưỡng di chuyển qua chuỗi thức ăn khi động vật ăn thực vật theo đúng chu trình năng lượng tự nhiên.

Thật không may, ở nhiều khu vực, quần thể cá hồi đang giảm mạnh do sự xáo trộn của con người. Mất cá hồi có nghĩa là chúng không còn mang theo một kho tàng chất dinh dưỡng từ đại dương trở lại môi trường nước ngọt. Điều này phá vỡ sự cân bằng của toàn bộ hệ sinh thái. Không có chất dinh dưỡng, thực vật không có thức ăn để giúp chúng phát triển. Tăng trưởng thực vật ít hơn có nghĩa là ít thức ăn cho động vật có vú và côn trùng. Ít côn trùng hơn có nghĩa là ít thức ăn có sẵn cho chim. Mất cá hồi giống được ví như một trận động đất làm rung chuyển mạnh mẽ toàn bộ hệ sinh thái, đã và đang chuyển sang trạng thái mất cân bằng sinh thái.

Tóm tắt

Mất cân bằng sinh thái là khi sự xáo trộn do tự nhiên hoặc do con người gây ra phá vỡ sự cân bằng tự nhiên của một hệ sinh thái. Sự cân bằng của một hệ sinh thái có thể bị phá vỡ bởi những xáo trộn tự nhiên hoặc do con người gây ra. Nếu một loài biến mất hoặc một loài mới xuất hiện, nó có thể chuyển một hệ sinh thái sang trạng thái mất cân bằng sinh thái. Ví dụ như cây thường xuân xâm lấn hoặc đánh bắt quá mức cá hồi.