Chuỗi thức ăn (quan hệ thức ăn) (xích thức ăn) là một dãy gồm nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau, loài đứng trước là thức ăn của loài đứng sau. Mỗi loài được coi là một mắt xích trong chuỗi thức ăn, vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước nhưng cũng bị sinh vật mắt xích phía sau tiêu thụ. Các chuỗi thức ăn dày đặc tạo nên các mạng lưới thức ăn.

Tất cả các sinh vật cần năng lượng để tồn tại, phát triển và sinh sản. Họ có được năng lượng này theo nhiều cách khác nhau. Cuối cùng, năng lượng trong một hệ sinh thái đến từ mặt trời và truyền trong hệ sinh thái từ sinh vật này sang sinh vật khác thông qua các mối quan hệ sinh thái phức tạp. Một số sinh vật có thể sử dụng năng lượng mặt trời để sản xuất thức ăn của riêng mình; trong khi những sinh vật khác như con người cần ăn thức ăn để đạt được năng lượng.

Để sống sót, sinh vật phải lấy năng lượng từ mặt trời hoặc bằng cách tiêu thụ hoặc phân hủy các sinh vật khác thông qua chuỗi thức ăn. Mỗi bước của chuỗi thức ăn cung cấp năng lượng cho bước tiếp theo. Các mũi tên cho thấy hướng của chuỗi năng lượng từ sinh vật này sang sinh vật khác.

Mặt trời → Cỏ → Châu chấu → Con cóc → Chim ưng → Nấm

Cỏ sử dụng năng lượng mặt trời để sản xuất thức ăn của riêng mình. Con châu chấu ăn cỏ, con cóc ăn con châu chấu và con chim ưng ăn con cóc. Sau khi chim ưng chết, nó cung cấp năng lượng cho các sinh vật phân hủy, chẳng hạn như nấm, phá vỡ sinh vật và trả lại chất dinh dưỡng cho hệ thống.

Thông qua hoạt động này, học sinh sẽ xây dựng chuỗi thức ăn của riêng mình và khám phá làm thế nào các chuỗi thức ăn chồng lên nhau thành các mạng thức ăn lớn hơn.

Trong chuỗi thức ăn, có ba loại sinh vật gồm:

Sinh vật sản xuất là sinh vật bắt đầu của chuỗi thức ăn vì nó trực tiếp tạo ra chất hữu cơ từ chất vô cơ. Nó còn được gọi là sinh vật tự dưỡng hay sinh vật cung cấp. Trong nhóm sinh vật tự dưỡng lại chia làm hai loại: một loại sử dụng năng lượng của ánh sáng mặt trời để tổng hợp chất hữu cơ còn một loại sử dụng nguồn năng lượng từ các phản ứng hóa học.

Ví dụ: cây xanh, một số loài tảo, vi khuẩn…

Sinh vật tiêu thụ là những sinh vật dị dưỡng (không tự tổng hợp được chất hữu cơ) phải lấy chất hữu cơ bằng cách tiêu thụ sinh vật dị dưỡng hoặc các sinh vật tự dưỡng.

Sinh vật phân hủy là vi khuẩn dị dưỡng hoặc nấm phân hủy chất hữu cơ thành vô cơ.